Yorulmayan Dans: iDANS Haziran Ayında Özel Projelerle Yeniden Sanatseverlerle Buluşuyor

Kısa bir süre içinde Avrupa’nın en yenilikçi ve saygın çağdaş dans ve performans sanatları oluşumları arasında yer almayı başaran iDANS, Haziran ayında İstanbul’da çok özel iki proje ağırlıyor.

Bunlardan ilki Amsterdam'daki ICK Uluslararası Koreografik Sanatlar Merkezi'nin direktörleri Emio Greco ve Pieter C. Scholten'ın dünyanın farklı liman kentleri için hazırladıkları Sona Veda (Addio alla Fine) adlı [rota değişikliği] benzersiz performansları olacak. Bu eserin İstanbul versiyonu disiplinlerarası sanat kolektifi biriken, oyun yazarı Özen Yula, gazeteci Bahar Çuhadar, kontrtenör Nuri Harun Ateş ile Ayça Damgacı, Fırat Tanış ve Zuhal Gencer Erkaya gibi isimlerden oluşan zengin bir oyuncu kadrosuyla hazırlanıyor. Seyirciyi sürprizlerle dolu bir vapur yolculuğuna çıkaracak olan eser 15-16 Haziran'da gerçekleşecek.

22 ve 23 Haziran tarihlerinde ise Belçikalı koreograf Anne Teresa De Keersmaeker, çağdaş dans tarihinde bir çığır açarak 1983 yılından beri bütün dünyada yankılar uyandıran eseri Rosas danst Rosas (Rosas, Rosas'ı dans ediyor) ile iDANS'a konuk oluyor. De Keersmaeker, eserin ilk sahnelenmesinden 30 yıl sonra üçüncü kuşaktan üç kişiyle beraber dans etmek üzere sahnedeki yerini alıyor. Sanatçı geçtiğimiz yıl da erken dönem eserlerinden Fase ile iDANS’ta sahne almış ve ilerleyen yaşına rağmen bir dansçı olarak da oldukça iddialı olmaya devam ettiğini ortaya koymuştu. 

Bu Gidişat Nereye?

Emio Greco ve Pieter C. Scholten’ın dünyanın farklı liman kentleri için geliştidirdiği, hayatta, sanatta ve siyasetteki gidişatı sorgulayan Sona Veda (Addio alla Fine) [rota değişikliği] Fellini’nin başyapıtlarından sayılan Ve Gemi Gidiyor (1983) adlı filminden esintiler taşıyor. Eserin Türkiye versiyonu iDANS ortak yapımı olarak disiplinlerarası sanat kolektifi biriken, oyun yazarı Özen Yula, kontrtenör Nuri Harun Ateş ile Ayça Damgacı ve Zuhal Gencer Erkaya gibi isimlerden oluşan zengin bir oyuncu kadrosuyla hazırlanıyor.

Değişimde İnat, Dönüşümde Tutarlılık

Anne Teresa De Keersmaeker iDANS sahnesine Rosas danst Rosas (Rosas, Rosas’ı dans ediyor) adlı çağdaş dans tarihinin yapı taşlarından sayılan eseriyle konuk oluyor.

1982 yılında yarattığı Fase (Faz) ile dans dünyasında bir dönüm noktası haline gelen De Keersmaeker, bundan bir yıl sonra etkileyici kompozisyonuyla izleyicileri bir kez daha şaşırtmayı başarmıştı. Rosas danst Rosas, 1983’teki sunumundan sonra çok büyük başarı elde etmiş; Rosas Topluluğu’nun doğmasına vesile olmuştu. Dünyanın çeşitli yerlerinde sayısız defa icra edilen gösteri bir klasiğe dönüştü; yaratıldığından bu yana geçen 30 yıl içinde yeni dansçı grupları tarafından tekrar tekrar öğrenildi.

Rosas danst Rosas, aynı zamanda “yazar hakları” ve “koreografi intihali” meseleleri hakkında yakın zamanda cereyan eden bir tartışmaya konu olmuştu. Ünlü bir pop şarkıcısı yeni video-klibinde bu koreografiyi izin almaksızın kullanmıştı. Bu hadise de avangard sanatla popüler kültür arasındaki ilginç bir karşılaşmaya işaret etmişti.

Avrupa’da sahne sanatları alanında 1980lerin ortalarından itibaren farklı bir koreografi anlayışını öneren ve dans ve koreografi arasındaki ilişkiyi tamamen dönüştüren yeni bir sanatsal saha oluştu. Bu gelişime en büyük katkı verenlerden biri –hem sanatçı, hem vizyoner, hem de eğitimici kimliğiyle- Anne Teresa De Keersmaeker oldu. De Keersmaeker 1981 yılında Flaman Hükümeti’ne Rosas projesi için bir destek başvurusunda bulunmuş ve tuhaf şeyler yaptığı düşünülen bir yeni yetme olduğu gerekçesiyle reddedilmişti. Fakat bundan tam yirmi yıl sonra sanata yaptığı katkılardan dolayı Belçika Kralı 2. Albert tarafından “barones” ilan edildi! 

De Keersmaeker’in Rosas danst Rosas ile ilgili şu sözleri iDANS’ın son altı yıllık yolculuğunu da anlatır gibi:

“zorluklarla cebelleşirken işin hakkını da verebilmek ve bunu yapmanın ne kadar zor ama bir o kadar da keyifli olduğunu saklamamak”, “hem bırakabilmek hem de kontrolü kaybetmemek”.

iDANS bu özel projelerden sonra festival formatına ara vererek farklı bir yapılanmaya doğru dümen kıracak...